मोदी सरकारने कामगारांच्या हितासाठी विविध उपाययोजना आणि सुधारणा केल्या आहेत. या सुधारणा आणि योजनांचा मुख्य उद्देश कामगारांचे जीवनमान सुधारणे, त्यांच्या हक्कांमोचे रक्षण करणे आणि त्यांना आर्थिक स्थिरता प्रदान करणे आहे. कामगारांच्या मजुरीत केलेल्या सुधारणा आणि उपाययोजनांमध्ये काही प्रमुख मुद्दे खालीलप्रमाणे आहेत:
1. मजुरीवाढ (Minimum Wage Increase)
मोदी सरकारने किमान वेतन वाढवण्यासाठी विविध पावले उचलली आहेत. राष्ट्रीय किमान वेतन वाढवण्याचे आणि विविध राज्यांमध्ये कामगारांच्या वेतनात वाढ करण्याचे निर्णय घेण्यात आले आहेत. यामुळे कामगारांना अधिक आर्थिक स्थिरता मिळेल.
2. कामगार संहितेचे एकत्रीकरण (Labor Code Consolidation)
मोदी सरकारने विविध कामगार कायदे एकत्र करून चार प्रमुख कामगार संहितेचा (Labour Codes) प्रारूप तयार केले आहे:
– वेतन संहिता (Code on Wages)
– औद्योगिक संबंध संहिता (Industrial Relations Code)
– सामाजिक सुरक्षा संहिता (Code on Social Security)
– व्यावसायिक सुरक्षा, आरोग्य आणि कार्य परिस्थिती संहिता (Occupational Safety, Health and Working Conditions Code)
या संहितांच्या माध्यमातून कामगारांच्या हक्कांचे रक्षण आणि त्यांच्या कल्याणासाठी विविध उपाययोजना करण्यात आल्या आहेत.
3. ई-श्रम पोर्टल (e-Shram Portal)
या पोर्टलच्या माध्यमातून असंगठित क्षेत्रातील कामगारांची नोंदणी केली जाते आणि त्यांना विविध सरकारी योजनांचा लाभ मिळवून दिला जातो. या पोर्टलमुळे कामगारांना अधिक सुलभतेने सरकारी योजनांचा लाभ मिळतो.
4. प्रधानमंत्री श्रम योगी मानधन योजना (PM-SYM)
ही योजना असंगठित क्षेत्रातील कामगारांसाठी पेन्शन योजनेसारखी आहे. कामगारांना वृद्धावस्थेत आर्थिक सुरक्षितता मिळावी यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली आहे. ६० वर्षांनंतर नियमित पेन्शन मिळविण्यासाठी कामगारांना यामध्ये सहभाग घेता येतो.
5. सामाजिक सुरक्षा (Social Security)
मोदी सरकारने कामगारांच्या सामाजिक सुरक्षेसाठी विविध योजनांचा प्रारंभ केला आहे, ज्यामध्ये पीएफ, ईएसआयसी, आणि विविध विमा योजना यांचा समावेश आहे.
6. सुदृढ कामगार आरोग्य (Healthy Worker Initiatives)
कामगारांच्या आरोग्यासाठी विविध आरोग्य योजनांचा प्रारंभ करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये त्यांना मोफत वैद्यकीय सुविधा आणि आरोग्य तपासणीचा लाभ मिळतो.
7. महामारीदरम्यान मदत (Pandemic Relief)
कोविड-१९ महामारीच्या काळात मोदी सरकारने कामगारांना आर्थिक मदत, मोफत अन्नधान्य, आणि विविध प्रकारच्या सहाय्य योजना राबविल्या. यामुळे कामगारांना आर्थिक संकटातून काहीशी सुटका मिळाली.
मोदी सरकारच्या या विविध उपाययोजना आणि सुधारणा कामगारांचे जीवनमान सुधारण्यासाठी आणि त्यांना अधिक आर्थिक स्थिरता व सुरक्षा प्रदान करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरल्या आहेत.